artykuł nr 1

Zarys historyczny

Pierwsze wzmianki o terenie gminy sięgają X wieku . Pierwszą osadą były Łagiewniki. Następnie  powstały w XII wieku Wydrzyn i Gromadzice .  Najprężniejszą osadą były Czarnożyły – wieś powstała w XV wieku. Już  w 1454 roku Czarnożyły stanowiły własność rodziny Zarembów z Kalinowej . W XVII wieku pojawili się na Ziemi Wieluńskiej przybysze z Wielkopolski z powiatu kościańskiego – Gostyńscy , potomkowie Mikołaja , którzy nabyli dobra Czarnożyły . Pierwszym właścicielem z tej rodziny był Stanisław – sędzia ziemski wieluński  1612 r.  Dobra te przechodziły drogą wiana do kolejnych rodzin . Na początku XVIII wieku zostały nabyte przez Strzemieńczyków Brzostowskich , pochodzących z magnackiej rodziny litewskiej .

Nazwa Czarnożyły  dawniej Czarneżołny została zaczerpnięta ze środowiska naturalnego . W języku staropolskim wyraz „żołna” oznacza dzięcioła . Osadę zatem założono w miejscu , gdzie dużo było tych ptaków .

W 1722 roku w Czarnożyłach urodził się Adam Brzostowski , twórca nowoczesnego rolnictwa , który wprowadził obowiązek nauczania dzieci chłopskich . Swoje idee organizacji zarządzania majątkiem ziemskim ujął w specjalnie opracowanym wydaniu „Instruktaż dla dóbr Czarnożyły ” .  „ Instruktaż” wprowadzał w życie nowe zasady w zakresie : uprawy roli i wapnowania pól ,  przygotowania ziarna do siewu , odpowiednich warunków hodowli bydła i drobiu . A.Brzostowski lubił zajmować się ogrodnictwem . Przy pałacu czarnożylskim znajdowały się inspekta oraz duże „ oranżerie z piecem ceglanym ” . Brzostowski założył dwie cegielnie , tartak i piece do wypalania wapna .

Po Brzostowskich , Czarnożyły odziedziczyli potomkowie Heleny z Brzostowskich
hr. Mikołajowej Załuskiej z Iwonicza  i w rękach tej rodziny dobra te pozostawały do 1939 r. W tym okresie wybudowano w majątku gorzelnię – 1886 r. , młyn – 1901 r. , tartak – 1908 r.

We wrześniu 1939 roku rozpoczęła się 5 letnia okupacja niemiecka . Część wsi została spalona . W czasie kampanii wrześniowej w wyniku ataku lotnictwa w pobliskim lesie zginęło 6 żołnierzy 15 pp „Wilków” wchodzący w skład 28 dywizji piechoty armii Łódź . Nastąpiły aresztowania i wywóz na roboty do Niemiec oraz do obozu zagłady . Na miejscowym cmentarzu znajduje się zbiorowa mogiła żołnierzy . Nad nią wznosi się pomnik ufundowany z inicjatywy ZBOW i D-u przez społeczeństwo gminy w 1959 roku dla uczczenia pamięci mieszkańców gminy  ofiar II wojny światowej .

 Po wyzwoleniu w 1945 roku następuje powolna odbudowa zniszczeń . Na bazie majątku ziemskiego tworzy się Państwowe Gospodarstwo Rolne , wznawiają działalność : Gminna  Spółdzielnia , Bank Spółdzielczy  i Kółko Rolnicze . Następuje wzrost budownictwa indywidualnego oraz obiektów użyteczności publicznej